سایت جـامع آستـان وصـال شامل بـخش های شعر , روایت تـاریخی , آمـوزش مداحی , کتـاب , شعـر و مقـتل , آمـوزش قرآن شهید و شهادت , نرم افزارهای مذهبی , رسانه صوتی و تصویری , احادیث , منویـات بزرگان...

شهادت فرزندان عبدالله بن جعفر و حضرت زینب سلام الله علیها

شاعر : محمود ژولیده
نوع شعر : مرثیه
وزن شعر : مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن
قالب شعر : غزل

این شعلۀ عشق است كه درمان نپذیرد            معـشوق ز عـاشق اَثر آسـان نـپـذیـرد

جز اشك تـمنّا كه گِـره وا كـند از كار            كــردارِ دگـر فــایـده چـنـدان نـپـذیـرد


این رابطۀ عشق عجب معجزه آساست            این مـرحله را جـز دلِ بـریان نـپذیرد

معشوق حسین است و عاشق دلِ زینب            محـبـوب ز احـبـاب بجـز جان نپذیرد

فرمود به طفـلان كه دلِ عـاشقِ مادر            جز كـشتـه شدن  در ره جانان نپذیرد

با خویش همی گـفت: مبـادا كه برادر            از خواهـر خود هـدیۀ قـربان نـپـذیرد

اینجاست كه بر دامن مادر بزند چنگ            بی‌فـاطـمه این مرحـلـه پـایـان نپـذیرد

دو آیــنــۀ زیــنــبــی آمـــادۀ رزمــنــد            این صحـنـه بجـز آیـنـه قـرآن نپـذیرد

گـیـسوی كـمندِ یكی از شـانه سرازیر            زلـف دگـری سـلـسـلـه بـنـدان نپـذیرد

شمـشیر كجا و قـد و بالای دو ریحان            این قـامتـشان هـیچ كـمـان دان نپذیرد

تكبیر به لب تیغ به كف هر دو كفن پوش            كـس فـاتـحـۀ تـازه جــوانـان نـپـذیـرد

می‌خواست عـدو حیله کند بر دو دلاور            دید از دو طرف رِخنه به رِندان نپذیرد

از هـیـبـتـشان لرزه به جانِ سپه افـتاد            آزاده بـجـز جــنـگ نـمـایـان نـپـذیـرد

شـاگـرد دبــسـتـان اَلـفـبـای عـلــمـدار            هـنگامـۀ پـیـكـار سـر و جـان نـپـذیرد

كُـشتـنـد بـسی از سپـه كـفـر به یك آن            افزونتر از این را لب عطشان نپذیرد

از میـمنه تا میـسره این لشگـر كـوفی            ایـنگـونـه پـذیـرایـی مـهـمـان نـپذیـرد

شمشیر و سنان بود كه هر سوی روان بود            آنـقـدر گـران بـود كه انـسـان نـپـذیرد

سیـمین بدنـان تشنه لب از پای فـتادند            از پـای فـتـاده نَــفـَس ارزان نـپـذیـرد

داغـی به دل بانوی مـظلـومه نشاندند            داغـی كه دل هـیچ پـریـشان نـپـذیـرد

تا كه نـشـود از هـمه شـرمـنـده برادر            خـواهر طلـب نـعـش شهـیـدان نپذیرد

از خیمه نظـر كرد به چـشمان بـرادر            دید ابـر بهاری است كه باران نپذیرد

نقد و بررسی

ابیاتی مثل ابیات زیر باید در قالب زبانحال باشد والا موضوع آمدن حضرت زینب سلام‌الله‌علیها به نزد سیدالشهدا عليه‌السلام برای اذن میدان گرفتن محمد و عون در هیچ مقتل معتبری نیامده و صحیح هم نمی‌باشد. ضمناً بر اساس کتب مقاتل الطالبیین (ص۶۱) تَسْمِیَةُ مَنْ قُتِلَ مَع الحُسَینِ(ص۱۵۱) تَذْکِرَةُ الْخَواص(ص۱۷۶) تاریخ الامم والملوک(ص۴۶۹) تاریخ خلیفه (ص۱۴۵)، فُصُولُ المُهِمَّۀ (ص۱۴۵) الارشاد(ص۱۵۹) منتهی‌الآمال(ص۴۴۸) نفس‌المهموم(ص۲۷۱) مقتل مقرّم(ص۱۴۵) مقتل امام حسین(ص۱۵۶) قمقام (ص۴۳۶) پژوهشی نو در مقتل سیدالشهدا (ص۲۰۶) و دیگر کتب معتبر نام مادر محمد بن عبدالله؛ خوصا، دختر حفصةبن ثقیف ذکر شده است و در دیگر کتب مقاتل نیز نامی از مادر او برده نشده است؛ تنها در کتاب کامل بهایی(۶۴۷) آمده که مادر محمد نیز حضرت زینبسلام‌الله‌علیها است؛ در کتاب کامل بهائی نیز سندی ارائه نشده است و احتمال اشتباه طبری زیاد است زیرا طبری در سطر قبل از این جمله، نام اُمُّ البنین را هم به اشتباه لیلی ذکر کرده است. در قرون بعدی دو کتاب منتخب التّواریخ(۲۲۵) و منتهی‌الآمال (۲۲۵) علاوه بر روایت اول گزارش کامل بهایی نیز ذکر کرده‌اند. جهت کسب اطلاعات بیشتر به قسمت روایات تاریخی همین سایت مراجعه کرده و یا در همین جا کلیک کنید. ضمنا کلمۀ طفلان جمع مثنی است و دو طفلان یعنی چهار نفر و غلط است لذا بیت زیر اصلاح شد



اینجاست كه بر دامن مادر بزند چنگ            بی‌فـاطـمه این مرحـلـه پـایـان نپـذیرد



می‌خواست عدو حیله ببندد به دوطفلان            دید از دو طرف رِخنه به رِندان نپذیرد